Beschikbaarheid van IC bedden

In tegenstelling tot de meeste Europese landen, is het aantal kinder intensive care units (IC’s) schaars in ontwikkelingslanden. In heel Kenia, een land met een oppervlakte die bijna dubbel zo groot is als Nederland, zijn slechts tien publieke ziekenhuizen met een kinder-IC. “Ons ziekenhuis in Kilifi, Kenia, heeft geen kinder-IC.” vertelt Ngama. “Kinderen die ademhalingsondersteuning nodig hebben kunnen worden opgenomen op de zogenaamde ‘high dependency unit’, waar we zuurstof met een hoge flow kunnen geven. Het dichtstbijzijnde ziekenhuis met een kinder-IC ligt een uur rijden bij ons vandaan. Als we een kind naar de IC willen overplaatsen, moeten we er dus zeker van zijn dat er een IC bed beschikbaar is, én dat het kind fysiek gezien stabiel genoeg is om vervoerd te kunnen worden. Meestal geven we er de voorkeur aan om het kind niet over te plaatsen.” Dr. Drysdale: “In Engeland moeten baby’s met het RS-virus regelmatig van een ziekenhuis zonder kinder-IC worden overgeplaatst naar een ander ziekenhuis waar wel een kinder-IC is. Gelukkig is dit in Engeland goed geregeld. In piekperiodes zijn er soms zoveel kinderen met een ernstige RS-virusinfectie dat extra bedden-ruimte op de kinder-IC’s gecreëerd moet worden om alle baby’s die van andere ziekenhuizen komen op te kunnen vangen. Gelukkig heb ik nog nooit meegemaakt dat er in Engeland helemaal geen IC bedden beschikbaar meer waren, wat in ontwikkelingslanden wel kan gebeuren.” 

Behandeling en preventie

Hoewel er op dit moment nog geen behandeling of vaccin is, kunnen kinderen die een groot risico lopen op een ernstige RS-virusinfectie de antistof Palivizumab krijgen om een ernstige infectie te voorkomen. Hoewel deze antistof veel wordt toegediend in Westerse landen, wordt het veel minder of zelfs helemaal niet gebruikt in ontwikkelingslanden. Ngama: “Helaas is Palivizumab erg prijzig. Omdat veel ouders het zich niet kunnen veroorloven, wordt het in ons ziekenhuis niet aangeboden.” Maar de verschillen zitten hem niet alleen in preventie: “Veel kinderen die opgenomen zijn geweest vanwege het RS-virus hebben een jaar na opname nog klachten van piepen.” vertelt dr Drysdale. “Terwijl er in Engeland goede follow-up programma’s zijn voor deze kinderen, is dit aanzienlijk minder in lage- en middeninkomenslanden. Daarnaast is er in deze landen maar beperkte mogelijkheid om te testen op het RS-virus. Terwijl we in de Engelse ziekenhuizen laagdrempelig op het virus kunnen testen, moeten artsen in ontwikkelingslanden vaak puur op basis van klinische verschijnselen handelen.”

Ontwikkeling van vaccins en antistoffen 

Op dit moment zijn er meerdere vaccins en antistoffen tegen het RS-virus in ontwikkeling, waarvan het waarschijnlijk niet lang meer zal duren voordat ze op de geneesmiddelenmarkt verschijnen. De vraag is echter hoe snel deze middelen dan ook in ontwikkelingslanden beschikbaar zullen zijn. In januari 2021 liet de voorzitter van de World Health Organization (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus weten ongerust te zijn over de oneerlijke verdeling van vaccins tegen COVID-19 tussen Westerse landen en ontwikkelingslanden.[3] Dr. Drysdale: “De situatie met het coronavirus legt de onrechtvaardige wereldwijde verdeling van vaccins goed bloot. Helaas zal dit waarschijnlijk ook het geval zijn voor de vaccins en antistoffen die worden ontwikkeld tegen het RS-virus. Wanneer er een effectief middel tegen RSV op de markt komt, zullen de rijke, Westerse landen hier als eerste over kunnen beschikken, ondanks dat het hier juist minder hard nodig is. Ik weet zeker dat er in ontwikkelingslanden uiteindelijk ook een middel beschikbaar zal komen om kinderen tegen RSV te beschermen, maar waarschijnlijk zal dit proces trager verlopen dan wenselijk is. Naast de vraag wanneer een vaccin of antistof in ontwikkelingslanden beschikbaar komt, is een andere belangrijke vraag of dit middel hier ook voldoende werkzaam is. Wanneer een middel met name in het Westen wordt getest, is het niet zeker of het ook dezelfde effectiviteit heeft in ontwikkelingslanden, omdat de omstandigheden in een ander continent en de kenmerken van de inwoners verschillen. Overigens was bij andere vaccins de effectiviteit vrijwel hetzelfde, dus dat verwacht ik ook bij een vaccin tegen het RS-virus.” 

De vaccin-alliantie GAVI is opgericht om de beschikbaarheid van restpartijen en nieuwe vaccins voor miljoenen kwetsbare kinderen in ontwikkelingslanden te verbeteren.Deze organisatie zal een belangrijke rol spelen in het beschikbaar maken van een vaccin of antistof tegen het RS-virus.[4] Hoewel het onzeker is wanneer we een vaccin tegen RSV kunnen verwachten, hopen we van harte dat wanneer dit moment er is, het middel zo snel mogelijk wereldwijd beschikbaar zal zijn. Want het leven van elk kind wereldwijd is van onschatbare waarde. 

Bronnen

1: Lozano R, Naghavi M, Foreman K, Lim S, Shibuya K, Aboyans V, et al. Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010. Lancet. 2012; 380: 2095-2128

2: Shi T, McAllister DA, O’Brien KL, Simoes EAF, Madhi SA, Gessner BD, et al. Global, regional, and national disease burden estimates of acute lower respiratory infections due to respiratory syncytial virus in young children in 2015: a systematic review and modelling study. Lancet. 2017 Sep 2;390(10098):946-958.

3: BBC News: Covid vaccine: WHO warns of ‘catastrophic moral failure’. [internet] Beschikbaar via: https://www.bbc.com/news/world-55709428 [Accessed 2nd February 2021].

4: Gavi: the Vaccine Alliance. https://www.gavi.org/