Handen zijn de belangrijkste boosdoener

“Het RS-virus verspreidt zich via druppel-overdracht. Dit kan via een directe route, zoals via een kus op de mond, of een indirecte route, zoals via besmette druppels en snot wat via je handen in je ogen, neus of mond terecht kan komen. Handen zijn dus een hele belangrijke route van overdracht. Er is een verschil in besmettelijkheid tussen harde en zachte oppervlakken. Onder harde oppervlakken verstaan we bijvoorbeeld lichtknoppen, tafels, deurknoppen en hard speelgoed. Gemiddeld kan het virus 7 uur op deze oppervlakken overleven en besmettelijk zijn. Onder zachte oppervlakken vallen bijvoorbeeld de huid, kleding, en tissues. Hiervan is de besmettelijkheidsduur korter, ongeveer een uur.  Het RS-virus wordt van mens op mens overgedragen. Er bestaat wel een virus dat genetisch nauw verwant is aan RSV dat bij kalveren voorkomt, het zogenaamde bovine RS-virus, maar voor zover wij weten is dit geen bron van infectie voor mensen. Dit is dus anders dan bijvoorbeeld de mogelijke overdracht van COVID-19 van nertsen naar mensen.”

Handen wassen en desinfecteren 

“Goed handen wassen is echt de sleutel om een RSV infectie te voorkomen. Als je handen niet gewassen zijn is het belangrijk om niet aan je ogen, mond of neus te zitten. Daarnaast kun je het beste iemand die verkouden is niet jezelf en je kind laten omhelzen of kussen.

Het kan helpen om dingen die vaak worden aangeraakt goed schoon te maken en zakdoekjes met snot niet te laten slingeren. Hoe vaak dit schoonmaken nodig is, is afhankelijk van of er vaak vriendjes/vriendinnetjes aan het speelgoed zitten en of er slijm of snot aan zit. Bij speelgoed dat door veel verschillende kinderen wordt gebruikt is verstandig dit wat vaker schoon te maken dan wanneer alleen je eigen kind ermee speelt.

De belangrijkste plekken om te desinfecteren zijn, naast je handen, de harde oppervlakken die veel worden aangeraakt. Deze oppervlakken zijn namelijk het langst besmettelijk. Harde oppervlakken die door volwassenen veel worden aangeraakt zijn deurknoppen, pennen en lichtknoppen. Bij kinderen moet je denken aan onder andere speeltjes, bedranden en eetstoeltjes.” 

Kraambezoek en kinderopvang

Bijna elk kind raakt voor het 2e levensjaar besmet met het RS-virus. Daarna kun je het als kind of volwassene nog meerdere keren krijgen. In de eerste 6 maanden is de kans dat besmetting leidt tot een longontsteking of ziekenhuisopname het grootst; na die leeftijd krijg je vaak meer klachten van een verkoudheid of oorontsteking. Er is niet echt een duidelijke leeftijd waarop het wel of niet verantwoord is voor bezoek om een jonge baby aan te raken. Belangrijker is om bezoek te vragen eerst hun handen te wassen voordat ze de baby aanraken, en om bezoek dat verkouden is te laten wachten met het vasthouden van de baby tot een moment dat ze weer beter zijn.

Bepaalde groepen kinderen lopen wanneer zij besmet worden met het RS-virus een groter risico om ernstig ziek te worden. Dit zijn bijvoorbeeld kinderen die te vroeg geboren zijn of met het syndroom van Down. De manier om een infectie te voorkomen is echter hetzelfde als bij andere kinderen. Het is wel goed om bij deze kinderen alerter te zijn op het voorkomen van een besmetting

Het is voor ouders een persoonlijke afweging om te bepalen wanneer het verantwoord is om hun kind naar het kinderdagverblijf te laten gaan. Een kinderdagverblijf vergroot de kans voor je kind om RSV te krijgen omdat er grotere kans is dat je kind daar in aanraking komt met een kind dat verkouden is, hoewel dat risico nu mogelijk wat lager is omdat veel kinderen die verkouden zijn momenteel meer thuis blijven. In de eerste 6 levensmaanden is de kans op een ernstige RSV infectie het grootst. Veel kinderen gaan vanaf een leeftijd van 3 à 4 maanden naar de opvang, dus tussen 4 en 6 maanden oud zouden ze nog risico lopen op een ernstige infectie. Of je als ouder daarom je kind liever nog wat langer thuis houdt is denk ik een afweging die je als ouder zelf zou moeten maken. Een kinderdagverblijf is belangrijk voor de ontwikkeling van een kind en het draaiend houden van een huishouden”

Broertjes en zusjes

“Het is bekend dat kinderen met broertjes en zusje een grotere kans hebben om besmet te worden met RSV, omdat zij virussen van onder andere het kinderdagverblijf mee naar huis nemen. De belangrijkste maatregel die je kunt nemen om onderlinge besmetting te voorkomen, is door broertjes en zusjes goed hun handen te laten wassen. Verder kan het helpen om verkouden broertjes en zusjes even niet aan het speelgoed van de ander te laten zitten wanneer ze snotterig zijn.”

Is blootstelling aan virussen goed?

“Door blootstelling aan virussen bouw je als kind afweer op. Aan de andere kant is het echter zo dat kinderen in de eerste 6 levensmaanden extra kwetsbaar zijn voor een ernstige RSV infectie. Het liefst zou je kinderen dus pas na die eerste 6 levensmaanden willen blootstellen aan het virus om een goede afweer op te bouwen. Wanneer er een vaccin op de markt komt dat jonge kinderen beschermt tegen RSV is dit natuurlijk een ander verhaal. 

Voor zwangere vrouwen en hun ongeboren baby is een besmetting met RSV niet gevaarlijk. Sterker nog, wanneer moeders in het tweede of derde trimester van de zwangerschap in aanraking komen met het virus, gaan er extra veel antistoffen naar het ongeboren kind, waardoor deze in de eerste weken na geboorte beschermd is tegen het virus. Blootstelling heeft voor zwangere vrouwen dus eigenlijk meer voordelen dan nadelen. Een enkele keer kan een zwangere vrouw ernstig ziek worden door RSV.

Borstvoeding werkt beschermend tegen ernstige luchtweginfecties, inclusief RSV. Het is aangetoond dat kinderen die flesvoeding krijgen meer risico op een ernstige luchtweginfectie lopen. Met name in de kwetsbare periode van de eerste 6 levensmaanden is dit dus belangrijk. Maar dit is een aanbeveling, en natuurlijk afhankelijk van of het lukt om borstvoeding te geven.”

Roken

“Uit onderzoek is gebleken dat als er iemand in de omgeving van een kind rookt, er een groter risico is op een ziekenhuisopname vanwege een RSV infectie en een ernstiger verloop van de infectie. Het mechanisme hierachter is niet goed bekend, maar het zou te maken kunnen hebben met het optreden van ontsteking in de luchtwegen, die de longen gevoeliger maakt voor infectie met het RS-virus. Moeders die tijdens de zwangerschap roken, verhogen het risico op een ernstige RSV infectie bij hun baby, doordat het roken invloed heeft op de ontwikkeling van de longen.”